Η ομορφιά της πρόκλησης ή η ομορφιά της κατανάλωσης;
Συνέντευξη:
Μιλτιάδης ΛΑΓΙΟΣ, πλαστικός επανορθωτικός χειρούργος
Δήμητρα ΣΚΟΥΡΑ, permanent make-up artist
Η δυνατότητα να καταναλώνεις είναι η δυνατότητα να να προκαλείς!!!
Τα πάντα σχεδόν κινούνται γύρω από την ομορφιά. Οι άνθρωποι τρέμουν την ασχήμια, εξυμνούν το κάλλος και μάχονται γι’ αυτό με κάθε τρόπο. Ομορφιά είναι ό,τι μπορεί να χαρακτηριστεί ως “α-ληθές”, αυτό δηλαδή που δεν μπορεί να ξεχαστεί. Μια ανατολίτικη παροιμία λέει: “Η αλήθεια είναι ένα διαμάντι με πολλές πλευρές”. Έχει, όντως, πολλές πλευρές, όμως πρόκειται για το ίδιο διαμάντι. Αυτή η πολύπλευρη οπτική της ομορφιάς ήταν η κεντρική ιδέα ενός πολύ ενδιαφέροντος συνεδρίου που διοργάνωσε το περιοδικό Nouvelles Esthetiques στο αμφιθέατρο της ΟΤΕ academy στο Μαρούσι. Δύο οι ομιλητές, ο επανορθωτικός πλαστικός χειρουργός, Μιλτιάδης Λάγιος και η Διευθύντρια Αισθητικής και Μόνιμου Μακιγιάζ της εταιρείας Ramel, Δήμητρα Σκούρα.
Χωρίς υπομνήματα και σημειώσεις, κέρδισαν το παρατεταμένο χειροκρότημα των νεαρών σπουδαστών, αλλά και των επαγγελματιών του χώρου της Αισθητικής. Και οι δύο ομιλητές ξέρουν να αφηγούνται. Με τα μάτια, τα χέρια, τη φωνή, το σχέδιο και κυρίως με τα χρώματα της ψυχής.
H ομορφιά της πρόκλησης ή η ομορφιά της κατανάλωσης;
Η ομορφιά της πρόκλησης και η ομορφιά της κατανάλωσης είναι σαν ένα νόμισμα με δύο όψεις. Η δυνατότητα να καταναλώνεις είναι η δυνατότητα να προκαλείς!!! Το να πεις ποια από τις δύο είναι “σωστή” δεν έχει νόημα. Είναι και οι δύο σωστές. Όμως μας είναι δύσκολο να βλέπουμε συγχρόνως και τις δύο όψεις ενός νομίσματος. Δε μας το επιτρέπουν τα μάτια μας. Το μυαλό μας είναι και αυτό όπως τα μάτια μας: θέλει να αντικρύζει κάθε όψη ξεχωριστά.
Ποια είναι η άποψή σας για τη σύγχρονη γυναίκα;
Δεν υπάρχει άσχημη γυναίκα στην εποχή μας. Όλες έχουν κάποια θετικά στοιχεία που μας βοηθούν ώστε να δημιουργήσουμε την ιδανική ισορροπία. Πρέπει να τα βρεις, πρέπει να ψάξεις την ψυχή της, στην καθημερινότητά της, στις επιθυμίες της, στις απογοητεύσεις της, αν μπορείς πρέπει να κρυφοκοιτάξεις τα όνειρά της. Εκεί θα την δεις. Όπως την φαντάζεσαι. Όπως θα ήθελε να είναι… η ζωή της, να είναι η ίδια. Αυτή την εικόνα πρέπει να δούμε και να αναδημιουργήσουμε. Ξέρετε, ένας πλαστικός χειρούργος ή ένας make-up artist, δεν μεταμφιέζει, μεταμορφώνει. Επαναφέρει από την αλλοτριωμένη από το χρόνο εικόνα, το α-ληθές.
Πόσο είμαστε “δέσμιοι” της κληρονομικότητάς μας;
Η κληρονομικότητα είναι ο “άγνωστος x” και οι άνθρωποι πρέπει να ασχολούμαστε με το υπόλοιπο μέρος της εξίσωσης, αυτό που μπορούμε να διαμορφώσουμε. Κατά βάθος φοβόμαστε να το αλλάξουμε, γιατί δεν ξέρουμε ποιοι θα είμαστε μετά και πώς θα αντιδράσει το περιβάλλον μας. Ο άνθρωπος φοβάται το άγνωστο. Είναι όχι συνειδητή διεργασία ο συνδυασμός του φόβου του αγνώστου και της δύναμης της συνήθειας. Έτσι εξηγείται γιατί οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι αλλάζουν δυσκολότερα. Γι’ αυτό έχει σημασία να κάνουμε ενδοσκόπηση. Να λέμε συνειδητά στον εαυτό μας ότι η συγκεκριμένη αλλαγή θα μας προσφέρει κάτι, θα μας κάνει να αισθανθούμε καλύτερα.
Πόσο εύκολα αποδέχεται μια γυναίκα τις προτάσεις ενός πλαστικού χειρουργού ή ενός permanent make-up artist;
Συνήθως οι γυναίκες που έχουν περάσει τα σαράντα είναι πολύ εύκολο να σε ακούσουν. Όπως και οι πολύ μικρές, οι οποίες είναι ανοιχτές για τα πάντα. Κάθε γυναίκα έχει κάτι το διαφορετικό και αυτό προσπαθούμε να αποδώσουμε. Είναι τόσα πολλά αυτά που διαθέτει μια γυναίκα. Αρκεί να τα δει κάποιος και να δημιουργήσει μέσα από αυτά. Χωρίς να βάζει αυστηρούς κανόνες αλλά και χωρίς να μεταμφιέζει την ύπαρξή της. “Μηδέν άγαν”: σε δύο λέξεις μια φιλοσοφία. Και η τέχνη της πλαστικής χειρουργικής ή του μόνιμου μακιγιάζ το ίδιο είναι: όταν κάνεις κάτι περισσότερο απ’ ό,τι αισθάνεσαι, απ’ ό,τι πρέπει, αυτό περισσεύει. Και η υπερβολή σε κάθε τι είναι αποδυνάμωση. Ο άνθρωπος είναι το μέτρο και για την τέχνη και για όλα.
Ποια είναι η σχέση της πλαστικής χειρουργικής και του μόνιμου μακιγιάζ;
Και οι δύο τέχνες είναι συναρπαστικές γιατί ασχολούνται με τις ανθρώπινες προσδοκίες και ανάγκες και είναι σε θέση να επηρεάσουν την εικόνα που έχει κάποιος για τον εαυτό του.
Τι εξειδικευμένες σπουδές απαιτούνται για να μπορεί κανείς να ασχοληθεί με το μόνιμο μακιγιάζ;
Στην εποχή μας όλα μαθαίνονται. Εκτός όμως των βασικών σπουδών που αφορούν τον σχεδιασμό, την σωστή εκτέλεση της τεχνικής, την ανάμιξη των χρωστικών, και την τήρηση των κανόνων υγιεινής, χρειάζεται και κάποιο ταλέντο. Το ταλέντο σαν ικανότητα είναι αυτό που διαφοροποιεί τον επιδέξιο τεχνίτη από τον πραγματικά καλλιτέχνη. Προσδίδει τη “μαγεία” σε ορισμένες δημιουργίες. Όσο μεγαλύτερο ταλέντο έχει κανείς τόσο περισσότερη αφοσίωση απαιτεί η καλλιέργειά του.
Η εκπαίδευση στην τέχνη του Μόνιμου Μακιγιάζ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί εύκολη;
Δεν υπάρχουν εύκολα και δύσκολα, υπάρχουν μόνο γνωστά και άγνωστα. Είναι μεγάλη ευθύνη η διδασκαλία. Στην σκυταλοδρομία, εάν πέσει η σκυτάλη, φταίει αυτός που τη δίνει και όχι αυτός που την παίρνει.
Ένας πλαστικός χειρουργός ή ένας make-up artist,
δεν μεταμφιέζει, μεταμορφώνει
Ποια είναι η φιλοσοφία της πλαστικής χειρουργικής;
Η πλαστική χειρουργική ασχολείται με τη διόρθωση των ατελειών και δυσμορφιών του ανθρώπινου σώματος, είτε αυτές είναι αποτέλεσμα μιας γενετικής διαταραχής, ενός ατυχήματος ή τέλος ενός κληρονομούμενου χαρακτηριστικού. Από το 1950 περίπου η πλαστική χειρουργική απομυθοποιείται βαθμιαία και ξεκαθαρίζει όλα τα εμπειρικά ή μαγικά στοιχεία με τα οποία ήταν φορτισμένη. Η άσκησή της αναλαμβάνεται από ειδικευμένους χειρουργούς, οι οποίοι έχουν κατάλληλη εκπαίδευση και ανάλογη πείρα. Είναι απαραίτητο να τονιστεί ότι η πλαστική χειρουργική αποτελεί έναν από τους πιο δύσκολους και υπεύθυνους κλάδους της χειρουργικής. Έτσι δεν αρκεί μόνο η χειρουργική δεξιοτεχνία αλλά απαιτείται πάνω απ’ όλα σωστή ένδειξη και επιλογή των υποψηφίων για μια εγχείρηση, ενώ παράλληλα χρειάζεται πλήρης γνώση της ανατομικής, της φυσιολογίας, της σωματομετρίας και της φυσιοπαθολογίας των ιστών και του δέρματος. Επίσης προϋποθέτει ευρεία καλλιέργεια και ειδικές γνώσεις γύρω από τη δυναμική της κίνησης και της έκφρασης, την έννοια του ωραίου και της αρμονίας.
Είναι δηλαδή η πλαστική χειρουργική μια μοντέρνα χειρουργική ειδικότητα;
Είναι τόσο μοντέρνα όσο και παλιά χειρουργική ειδικότητα. Αν ασχοληθεί κάποιος με τις ρίζες της πλαστικής χειρουργικής θα βρει ενδιαφέρουσες περιγραφές κατά τους πρώτους ιστορικούς χρόνους στους διάφορους αιγυπτιακούς παπύρους το 3.000 π.Χ. Οι Ινδοί είχαν μεγάλη ειδικότητα στη ρινοπλαστική, αφού διόρθωναν τις μύτες μοιχών (εποχή που η μοιχεία ετιμωρείτο με ρινότμηση). Ο Ιπποκράτης συνιστά ιδιαίτερη φροντίδα στις ανατάξεις καταγμάτων των ρινικών οστών, ενώ ο Γαληνός εκτελεί αισθητικές ρινοπλαστικές.
Ομορφιά της πρόκλησης ή ομορφιά της κατανάλωσης;
Δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, όπως αναφέρεται παραπάνω. O άνθρωπος εθαύμασε το “ωραίο” και προσπάθησε να το απαθανατίσει στις μορφές της τέχνης. Μέσα στην ιστορία του πολιτισμού το πρότυπο ομορφιάς για το ανθρώπινο σώμα άλλαξε πολλές φορές. Μορφοποιείται λοιπόν ανάλογα με τις εποχές και τους λαούς. Έτσι δημιουργήθηκε το ασιατικό, το αμερικάνικο και το ευρωπαϊκό πρότυπο. Σήμερα το παγκόσμιο πρότυπο σχεδόν ταυτίζεται με ό,τι δεχόμαστε ως δυτικό, που στην πραγματικότητα δεν απέχει πολύ από το “ελληνικό ιδεώδες” ομορφιάς. Το ιδεώδες αυτό για μεν τη γυναίκα ταυτίζεται με τις κλασικές Αφροδίτες για δε τον άντρα με τον Απόλλωνα ή και τον Ερμή.
Ποιά η σχέση της πλαστικής χειρουργικής με την τέχνη;
Η πλαστική χειρουργική είναι χειρουργική ειδικότητα, επομένως ιατρική ειδικότητα, επομένως επιστήμη, που σημαίνει: γνωρίζω (επίσταμαι). Είναι, όμως, κατά τη γνώμη μου, η μοναδική επιστήμη που συνδέεται με την τέχνη. Κατά τον Circello στο βιβλίο του”A new theory of beauty” η ομορφιά είναι ομορφιά των στοιχείων ή των ιδιοτήτων που συνθέτουν το αντικείμενο, δηλαδή η ομορφιά πηγάζει από την έκφραση που δημιουργείται από τη σύνθεση των στοιχείων που υπάρχουν σ’ αυτά. Στην αρχαία ελληνική τέχνη, δε, έχει ιδιαίτερη σημασία η οπτική ισορροπία της μορφής. Έτσι, αν μια μορφή, ένα πρόσωπο ή ένα σώμα χαρακτηριστεί εκτός αναλογιών, χρειάζεται να καθορίσει ο πλαστικός χειρουργός τόσο το αίτιο της δυσαρμονίας, όσο και την ποσοτική διαφορά από το επιθυμητό πρότυπο. Η παρατήρηση για τον πλαστικό χειρουργό θα του δώσει την ακριβή διάγνωση και θα υπαγορεύσει το είδος της θεραπείας. Για τους λόγους αυτούς είναι απαραίτητο να έχει σαφή γνώση του κατά φύσιν, ώστε να μπορεί να δει τί δεν είναι όπως θα έπρεπε να ήταν. Σε πολλές περιπτώσεις είναι ανάγκη να είναι σε θέση να δημιουργεί ακόμα και οπτικές πλάνες για να εξισσοροπήσει μια μορφή. Έτσι, είναι απαραίτητο να γνωρίζει τουλάχιστον τις γενικές αρχές της οπτικής και της αισθητικής, όπως αυτές εφαρμόζονται στην τέχνη (αρχιτεκτονική, ζωγραφική κλπ).
Τι είναι λοιπόν για σας “η ομορφιά”;
Σε όλες τις εποχές, σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης ο άνθρωπος στάθηκε εκστατικός μπροστά στο ωραίο.
Ωστόσο θα ήθελα να σταθώ σε ένα μικρό κείμενο από τον Μικρό Πρίγκηπα: Ο Μικρός Πρίγκηπας πήγε να ξαναδεί τα τριαντάφυλλα: “Δε μοιάζετε καθόλου με το τριαντάφυλλό μου, δεν είστε ακόμα τίποτε”, τους είπε. “Κανένας δεν σας εξημέρωσε και δεν εξημερώσατε κανέναν”. Και τα τριαντάφυλλα στεναχωρήθηκαν. “Είστε όμορφα, μα είστε άδεια” τους είπε, “κανένας δε θα πεθάνει για χάρη σας, βέβαια ένας τυχαίος περαστικός θα νόμιζε ότι το δικό μου σας μοιάζει, όμως εκείνο μόνο του είναι πολύ πιο σπουδαίο από ό,τι είστε όλα μαζί γιατί εκείνο το πότισα, γιατί εκείνο το έβαλα κάτω από τη γυάλα, γιατί εκείνο το προστάτεψα απ’ τον αέρα, γιατί εκείνο το άκουσα να μου παραπονιέται ή να μου παινεύεται ή και καμιά φορά να σωπαίνει, γιατί είναι το τριαντάφυλλό μου”. Και ξαναγύρισε στην αλεπού: “Αντίο”, της είπε, “αντίο” είπε η αλεπού, “άκου το μυστικό μου είναι πολύ απλό: μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά, η ουσία δε φαίνεται με τα μάτια, ο καιρός που αφιέρωσες στο τριαντάφυλλό σου είναι που κάνει το τριαντάφυλλό σου σημαντικό”.
Επομένως για μένα ομορφιά είναι η αλήθεια της ψυχής μας. Όπως έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες: “οία η μορφή τοιάδε και η ψυχή”.