Από τους:
Δρ Στέλιο ΑΓΓΕΛΙΔΗ, Δερματολόγο, Διδάκτορα Πανεπιστημίου Αθηνών, εξειδικευμένο στην Αισθητική Δερματολογία
Δήμητρα ΣΚΟΥΡΑ, permanent makeup artist

Λεύκη, η σκοτεινή όψη μιας “φωτεινής” ασθένειας

Νόσος γνωστή από τους αρχαίους χρόνους. Αναφορές γι΄ αυτήν υπάρχουν στα ιερά βιβλία των βουδιστών, στη φαραωνική ιατρική, στο Κοράνι και στη Βίβλο.

Η λεύκη είναι επίκτητη χρόνια νόσος, που χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη μεγάλων κηλίδων, από τις οποίες απουσιάζει εντελώς η χρωστική (μελανίνη) του δέρματος. Δεν οφείλεται στον ήλιο, αν και γίνεται πιο εμφανής μετά την έκθεση σε αυτόν. Εμφανίζεται σε όλες τις φυλές, επηρεάζει εξίσου άνδρες και γυναίκες και είναι συχνότερη στους νέους ενήλικες. Η ιατρική θεραπεία είναι δύσκολη και πολλές φορές απροσδιόριστη. Στο 20% των περιπτώσεων διαπιστώνεται θετικό οικογενειακό ιστορικό.

ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ Η ΛΕΥΚΗ;

Η λεύκη οφείλεται στην εξαφάνιση των μελανοκυττάρων από το δέρμα. Η αιτιολογία είναι κατά βάση άγνωστη, αλλά υπάρχουν 4 κύριες θεωρίες γι΄ αυτό:

• Νευρικά κύτταρα που δεν λειτουργούν σωστά παράγουν τοξικές ουσίες που βλάπτουν τα μελανοκύτταρα.
• Το ίδιο το ανοσολογικό σύστημα του οργανισμού καταστρέφει τα μελανοκύτταρα.
• Τα μελανοκύτταρα αυτοκαταστρέφονται.
• Λόγω μιας γενετικής ανωμαλίας, τα μελανοκύτταρα γίνονται ευαίσθητα στις βλάβες.

Η ανάλυση των συνθηκών εκδήλωσης της λεύκης πιθανολογεί ότι υπάρχουν προδιαθεσικοί (γενετικοί) και εκλυτικοί (περιβαλλοντικοί) παράγοντες. Πολλοί ασθενείς αποδίδουν την εκδήλωση της λεύκης σε σωματική κάκωση, ασθένεια ή ψυχικό στρες. Συχνά αναφέρεται έναρξη μετά από θάνατο συγγενούς ή μετά από σοβαρό τραυματισμό. Ακόμα και ένα ηλιακό έγκαυμα μπορεί να προκαλέσει εκδήλωση λεύκης.
Οι κηλίδες που εμφανίζονται έχουν χρώμα λευκό σαν κιμωλία ή σαν γάλα. Η νόσος εξελίσσεται με βαθμιαία αύξηση του μεγέθους μιας παλιάς κηλίδας ή με εμφάνιση νέων κηλίδων. Η λεύκη, όχι σπάνια, συνδέεται με παθήσεις του θυρεοειδούς (περίπου 30%), σακχαρώδη διαβήτη, κακοήθη αναιμία κ.α. Το λευκό δέρμα της λεύκης είναι απροστάτευτο  από τον ήλιο και παθαίνει εύκολα έγκαυμα. Στο ακάλυπτο από ρούχα δέρμα με λεύκη θα πρέπει να εφαρμόζεται συχνά ένα αντιηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας, γιατί η προδιάθεση για κακοήθες μελάνωμα είναι προφανής.

Ο ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΛΕΥΚΗΣ

Όταν το πρόβλημα στο δέρμα του προσώπου ή του λαιμού είναι σοβαρό ή χρόνιο, εξαιτίας κάποιου εκζέματος, ψωρίασης ή λεύκης, οι ψυχολογικές συνέπειες είναι πολύ έντονες. Η κοινωνική κριτική είναι σκληρή, γιατί η κοινωνία δίνει μεγάλη σημασία στην ομορφιά ή στο “φαίνεσθαι”, σε βάρος του “είναι”.
Ειδικά η λεύκη, που είναι δερματολογική δυσμορφία, μπορεί να δημιουργήσει τεράστια ψυχολογικά προβλήματα, τα οποία οδηγούν στην κοινωνική απομόνωση. Ο ψυχολογικός αντίκτυπος της λεύκης είναι ιδιαίτερα σημαντικός, ώστε να σημαδέψει τον χαρακτήρα, να επηρεάσει την προσωπικότητα του ασθενούς, να μειώσει την ποιότητα ζωής, να προκαλέσει άγχος, αίσθηση “διαφορετικότητας”, χαμηλή αυτοεκτίμηση και αισθήματα ντροπής στην καθημερινή επαφή με τους ξένους, ιδιαίτερα στους νεότερους και στις γυναίκες. Εκτός από τη θλίψη και τον φόβο, άλλα δύο συναισθήματα που βιώνουν κατά καιρούς οι ασθενείς είναι ο θυμός και οι ενοχές. Έντονο θυμό όταν αναρωτιούνται “γιατί συνέβη σ΄ εμένα”, ενώ ενοχές αισθάνονται όταν, αφού ενημερωθούν ότι η πάθησή τους αποτελεί μόνο αισθητικό μειονέκτημα και πρέπει να αποδεχθούν την κατάσταση, απογοητεύονται και αισθάνονται ένοχοι που δεν μπορούν να το συνειδητοποιήσουν. Οι παράγοντες που καθορίζουν τον βαθμό επίδρασης στην ψυχολογία των ασθενών δεν συμβαδίζουν τόσο με το μέγεθος της έκτασης των βλαβών, όσο με τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, τα υψηλότερα επίπεδα δυσμορφοφοβίας και το νεαρό της ηλικίας. Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν μεγάλη ψυχολογική επιβάρυνση και αναζητούν διακαώς βελτίωση της εξωτερικής τους εικόνας. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της λεύκης είναι ότι η εμφάνισή της (συνολική επιφάνεια των βλαβών) αλλάζει συνεχώς. Έτσι, οι ασθενείς πρέπει να ζουν συνεχώς με τον φόβο της επιδείνωσης και, όταν οι αλλαγές γίνονται γρήγορα, η προσαρμογή είναι πολύ δύσκολη. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει αν η λεύκη θα εξαπλωθεί σε όλο σχεδόν το σώμα ή ποια θα είναι η πορεία της.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ;

Οι ασθενείς με λεύκη θα πρέπει να αντιμετωπίζονται από δερματολόγο έμπειρο, που να είναι σε θέση να τεκμηριώσει τη διάγνωση, καθώς υπάρχουν αρκετά είδη λευκών κηλίδων που μιμούνται τη λεύκη.
Σήμερα δεν υπάρχει απόλυτα αποτελεσματική θεραπεία. Όσο τα ακριβή αίτια της νόσου δεν είναι γνωστά, όλες οι θεραπείες είναι συμπτωματικές. Ανεξάρτητα από το είδος της θεραπείας, η επαναμελάγχρωση  μπορεί να είναι αργή και να μην ολοκληρωθεί. Πολλοί ασθενείς χρειάζονται μόνο καθησυχασμό και συμβουλές όσον αφορά τη χρήση αντιηλιακών και αισθητικής κάλυψης.
Η ενεργός θεραπεία ενδείκνυται σε ασθενείς που έχουν έντονη αισθητική δυσμορφία, ιδιαίτερα σ΄ εκείνους των οποίων ο τρόπος ζωής, η αυτοεκτίμηση και η παραγωγικότητα έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό. Σε ό,τι αφορά τα φάρμακα, οι κορτιζονούχες κρέμες μπορεί να δώσουν αποτελέσματα σε περιορισμένης εκτάσεως βλάβες. Η φωτοθεραπεία με υπεριώδεις ακτίνες ή λέιζερ στοχεύει τις παθολογικές περιοχές. Χρησιμοποιούνται ακτίνες φωτός που έχουν διαφορετικά μήκη κύματος. Η θεραπεία PUVA βασίζεται στον συνδυασμό ψωραλενίου και χορήγησης φωτοθεραπείας με υπεριώδεις ακτίνες Α. Η θεραπεία μπορεί να γίνει με χορήγηση του ψωραλενίου από το στόμα ή με εφαρμογή του τοπικά, όπου υπάρχει λεύκη. Πρόκειται για μία από τις πλέον αποτελεσματικές θεραπείες που επιτρέπουν στο δέρμα να μαυρίσει ξανά. Οι παρενέργειες αυτής της θεραπείας περιλαμβάνουν συνήθως εγκαύματα. Σε πολύ μακροχρόνιες θεραπείες μπορεί να εμφανιστούν φακίδες, ενώ υπάρχει ο κίνδυνος δερματικού καρκίνου. Η ιδανική αντιμετώπιση περιλαμβάνει συνδυασμό από τις πιο πάνω θεραπευτικές μεθόδους και πολλές φορές συμπληρώνεται με σκευάσματα βιταμινών και μετάλλων. Ο συνδυασμός φολικού οξέος, βιταμίνης Β12, βιταμίνης C και διαφόρων μετάλλων έχει σημαντικά αποτελέσματα στον επαναχρωματισμό και τη σταθεροποίηση της λεύκης. Στην κατάλευκη επιδερμίδα συνήθως επιδιώκεται ο αποχρωματισμός του δέρματος, ιδιαίτερα εάν η μορφή της λεύκης είναι καθολική. Ο μόνιμος αποχρωματισμός με λέιζερ ή μονοβενζυλαιθέρα της υδροκινόνης συνιστάται σε ασθενείς που παρουσιάζουν προσβολή του δέρματος μεγαλύτερη του 80% και είναι ανθεκτικοί στην επαναμελάγχρωση. Η θεραπεία διαρκεί περίπου έναν χρόνο και η απομάκρυνση της χρωστικής είναι μόνιμη.
Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει:

• Μεταμόσχευση ομόλογων επιδερμικών μοσχευμάτων
• Ομόλογα μεταμοσχευμένα μελανοκύτταρα.
• Δερμοαπόξεση.
• Μικροχειρουργική εμφύτευση χρωστικής (τατουάζ)

ΛΕΥΚΗ ΚΑΙ ΜΟΝΙΜΟ ΜΑΚΙΓΙΑΖ

Το μακιγιάζ, που διορθώνει αποκαθιστώντας τη χαμένη εικόνα, βοηθάει τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν καλύτερα το βλέμμα των άλλων. Το κανονικό μακιγιάζ γίνεται για να βελτιώσει την εικόνα, ενώ

ο σκοπός του διορθωτικού μακιγιάζ είναι άλλος: δίνει τη δυνατότητα σ’ ένα πληγωμένο πρόσωπο να καλυφθεί και να μην φαίνεται το πρόβλημα.

Οι άνθρωποι που δεν αγαπούν την εικόνα τους δεν κοιτάζονται στον καθρέφτη, αρνούνται κάθε επαφή με το σώμα τους και το βλέμμα τους φανερώνει πόνο και μοναξιά.
Είναι γεγονός ότι το ίδιο πρόβλημα στο πρόσωπο μπορεί να έχει διαφορετικό αντίκτυπο σε διαφορετικούς ανθρώπους. Το πόσο έχει επενδύσει κανείς στην εξωτερική του εμφάνιση και το ποια είναι η σχέση του με τον εαυτό του ποικίλλει και εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από τους κανόνες που επιβάλλει το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο ζει, από την ποιότητα των συναισθηματικών του σχέσεων και από το πολιτιστικό του επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, στην “τέχνη της εξαπάτησης” ή, αλλιώς, στην τέχνη του καμουφλάζ υποκύπτουν όλο και περισσότεροι ασθενείς που παρουσιάζουν βλάβες σε εμφανή σημεία.
Στην αισθητική ιατρική, το διορθωτικό τατουάζ είναι άμεσα συνδεδεμένο με τη λεύκη, την πάθηση κατά την οποία μέρος ή όλα τα μελανινοκύτταρα της επιδερμίδας καταστρέφονται. Το μόνιμο μακιγιάζ της επιδερμίδας εξαλείφει τις μεγάλες διαφορές στο δέρμα και σε κάποιες περιπτώσεις παρουσιάζει εξαιρετικά αποτελέσματα. Η μικροχειρουργική εμφύτευση χρωστικής (τατουάζ) δημιουργεί μόνιμη δερματική μικρομελάγχρωση, η οποία επιτυγχάνεται με τη χρήση μη αλλεργιογόνου χρωστικής οξειδίου του σιδήρου και χρησιμοποιείται ως μέθοδος μόνιμης δερματοστιξίας σε ανθεκτικές περιοχές λεύκης, όπως χέρια, περιστοματική χώρα και όριο γραμμής μαλλιών.
Η εμφύτευση χρωστικών ουσιών θεωρήθηκε “πανάκεια” στην περίπτωση της εξαφάνισης των μελανοκυττάρων από το δέρμα, και πολλοί δερματογραφιστές, διαφόρων ειδικοτήτων, βρήκαν την “ευκαιρία” της ζωής τους να εφορμήσουν επί δικαίων και αδίκων με μια εύκολη όπως φαινόταν μέθοδο.  Η εφαρμογή, όμως, του μόνιμου make up στις δερματικές αλλοιώσεις προϋποθέτει εμπειρία και γνώση. Είναι δική μας ευθύνη η σωστή και συνετή χρήση του. Η εμφάνιση νέων κηλίδων μπορεί να προκληθεί πιθανώς από το φυσικό τραύμα (φαινόμενο Koebner), ειδικά κατά τη διάρκεια της φάσης εξάπλωσης. Σε αυτήν τη φάση συνιστάται, γενικότερα, η αποφυγή ιατρικών ή χειρουργικών επεμβάσεων που μπορεί να τραυματίσουν το δέρμα, όπως το βαθύ peeling, το lifting κ.α.
Στη λεύκη, όσο πιο σκούρο είναι το φυσικό χρώμα της επιδερμίδας, τόσο καλύτερα προσαρμόζονται οι ανάλογες χρωστικές ουσίες κάλυψης. Στα ανοιχτόχρωμα δέρματα η επιλογή της σωστής απόχρωσης, αλλά και η εφαρμογή της τεχνικής είναι αρκετά δυσκολότερη διαδικασία, μιας και η χρωστική πρέπει να “απλωθεί” στα προβληματικά σημεία σαν spray effect και όχι σαν συμπαγής όγκος.
Τα ανοιχτόχρωμα άτομα, συνήθως, αντιλαμβάνονται τη διαφορά κατά τους θερινούς μήνες, όταν μαυρίζει το γύρω δέρμα, ενώ τα σημεία με τη λεύκη παραμένουν λευκά.
Μερικές φορές, είναι καλύτερα να μην γίνει καμιά θεραπευτική προσπάθεια σε αυτούς τους ασθενείς, οι οποίοι με τη συνεχή χρήση αντιηλιακών επιτυγχάνουν να μην μαυρίζει το υπόλοιπο δέρμα, και έτσι η λεύκη περνάει απαρατήρητη.
Θεωρητικά, η διαδικασία της μόνιμης χρώσης των σημαδιών του δέρματος μπορεί να γίνει παντού όπου υπάρχει δέρμα και να δώσει θεαματικά αποτελέσματα. Πέρα, όμως, από την πρακτική πλευρά του θέματος, ουσιαστικό ρόλο παίζει και η σωστή ενημέρωση των ατόμων που πρόκειται να δεχθούν αυτού του είδους τη “ζωγραφική” στο σώμα τους. Παρότι πρόκειται για μέθοδο πολλά υποσχόμενη, οι προσδοκίες πρέπει να είναι ρεαλιστικές. Οι υπερβολικές και ανέφικτες προσδοκίες αποσκοπούν μόνο στον εντυπωσιασμό και δυσφημούν κάθε φιλότιμη προσπάθεια αποκατάστασης.